| 지난 2월 1일 군부 쿠데타 이후 수많은 미얀마 언론이 폐간됐고 기자들이 체포·해직됐습니다. <오마이뉴스>는 쓰러진 미얀마 언론을 돕기 위해 긴급캠페인을 진행합니다. 이 글은 미얀마 현지 기자모임 MPA가 쿠데타 세력의 감시가 삼엄한 극한의 상황에서도 직접 취재해 보내온 내용입니다. <오마이뉴스>는 이를 번역해 한국어·미얀마어로 함께 게재합니다. 기사는 앞으로도 계속 이어지며 기사에 대한 후원(좋은기사원고료)은 MPA의 연대단체인 광주아시아여성네트워크를 통해 현지로 전달돼 미얀마 언론과 민주주의를 위해 쓰입니다. 이번 기사는 쿠데타 이전부터 민족·종교 갈등으로 어려움에 처해 있던 라카인주 국내실향민(난민)의 이야기를 담고 있습니다. [편집자말] |
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
8월 마지막 주. 미얀마 서부 라카인(Rakhine)주의 주도(主都)인 시트웨(Sittwe)의 아침은 비가 그친 뒤 맑고 화창했다.
시트웨시(市) 서쪽에 위치한 무슬림 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)들이 머물고 있는 다파잉 구호캠프 안은 아이들이 뛰놀며 장난치는 소리로 왁자지껄했다(이 구호캠프는 라카인족 내 민족·종교 갈등으로 인해 만들어진 것으로 최근 벌어진 군사 쿠데타 이전부터 운영돼왔다 - 편집자 주). 인터뷰에 응한 55세 실향민 남성은 키가 훤칠했다. 벙거지 모자를 쓰고 긴 턱수염을 기른 그는 확신에 찬 모습으로 말했다.
"어찌 (제 고향인) 짜욱퓨(Kyaukphyu, 라카인주 도시 이름)에서 지냈던 모습처럼 여기(구호캠프)서 지낼 수 있겠습니까? 짜욱퓨에서 우리는 라카인족이든 인도인이든 모두와 형제처럼 지냈습니다. 함께 지내며 아무런 문제나 갈등이 없었습니다."
무슬림 실향민 남성 흘라마웅은 웃음을 잃지 않고 말을 이어갔다. 그는 2012년 라카인주에서 발생한 분쟁으로 인해 가족과 함께 고향인 짜욱퓨 빠익때 지역을 떠나 시트웨로 피신했다. 그를 포함한 7명의 식구들이 현재 다파잉 구호캠프에서 고난과 시련을 이겨내며 지내는 중이다. 10여 년 동안 운영된 다파잉 구호캠프는 현재 흘라마웅씨 가족과 같은 이슬람 실향민 1448가구(4000명 이상)가 거주하고 있다.
구호캠프에서 자녀 5명을 키우고 있는 한 실향민 여성은 "아이들에게 간식이나 영양제를 주기보다는 규칙적으로 식사를 제공하기 위해 노력하고 있습니다"라며 "구호캠프에는 도움이 필요한 부분이 셀 수 없이 많습니다"라고 토로했다.
2012년 발생한 분쟁으로 인해 라카인주에서는 192명이 사망하고 265명이 부상당했으며, 약 8600채 이상의 가옥이 파괴되었다. 라카인주 분쟁 조사 위원회(Rakine State Conflict Investigation Commission)가 지난 2012년 8월 22일 발표한 보고서에 따르면 분쟁으로 인해 라카인주에서 약 10만 명의 국내실향민이 발생했다.
이미 난민이었던 이들
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
지난 2010년 총선에서 쿠데타 세력이 이끄는 정당 USDP(Union Solidarity and Development Party: 연방단결발전당)는 이례적으로 무슬림을 총선 후보로 내세우기도 했다. 하지만 민주주의로의 전환과 함께 닥쳐온 갈등양상에서 가장 큰 피해를 입은 사람들 또한 무슬림이었다.
라카인주 얀볘(짜욱퓨 소재 마을)에서 시작된 분쟁은 라카인주뿐만 아니라 미얀마 내 다른 지역과 대도시에까지 영향을 끼쳤다. 분쟁 결과 무슬림뿐만 아니라 까만(Kaman, 라카인주 다른 소수민족)족, 라카인주 불교도 등 수십만 명이 실향민 신세가 되었고, 살해당하거나 실종된 이들도 적지 않다.
이후 무슬림 인구 14만 명 이상이 임시 구호캠프로 대피해 생활하고 있으며, 생활에 필요한 식량과 물품은 유엔과 국제 비정부기구(INGOs)가 지원하고 있다.
지난 2월 1일 발생한 불법 군사 쿠데타는 이들의 삶에도 큰 영향을 미쳤다. 실향민들은 "쿠데타로 미얀마의 민주주의 체제가 붕괴된 이후 3개월 이상 식량지원을 받지 못하고 있다"고 밝혔다. 흘라마웅씨는 "아이들에게 간식은 먹였냐고 묻지 마세요. 규칙적으로 먹는 일조차 쉽지 않습니다"라며 "실향민들 모두가 직업을 잃었기에 어떠한 수입조차 없는데다, 국제사회의 지원마저 끊어져 정말 어려운 상황입니다"라고 말했다.
이 같은 상황에서 민족통합정부(NUG) 여성청소년부 이띤자마웅 차관은 지난 8월 25일 "미얀마 내 모든 소수민족의 평등, 기본적 인권 보호를 위해 모든 노력을 아끼지 않겠다"라고 밝혔다.
2016~2017년 활동한 라카인주 자문위원회(Rakhine State Advisory Commission)의 최종보고서에는 아래와 같은 내용이 담겨 있다.
"생계를 위한 직업훈련, 소득창출을 위한 활동 등 실향민 캠프에서 고용과 경제활동을 창출하기 위해 성별을 구분하지 않고 실향민 전체에 일할 수 있는 기회를 제공하고 있다. 이와 같은 활동은 국내실향민의 국제원조 의존도를 감소시키는데 도움이 될 것이라 판단한다."
쿠데타 후 민주화 세력의 발표
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
이번에 쿠데타를 일으킨 군부는 2020년 11월 총선에 따른 새 정부가 출범하기 직전 불법으로 정권을 찬탈했다. 총선에서 승리를 거뒀던 민주주의민족동맹(NLD) 세력은 이후 민족통합정부(NUG, National Unity Government)를 결성했고 6월 3일 "라카인주 거주 로힝야족에 대한 미얀마 연방 공화국 민족통합정부의 정책 기조"란 제목의 성명을 발표했다.
성명을 발표한 민족통합정부 연방인권부 아웅묘민 장관은 이렇게 말했다(로힝야족 또한 라카인주에 주로 거주하는 무슬림 소수민족이다 - 편집자 주).
"몇몇 쓰디쓴 사건들이 충분히 기억되고 있지 못하고 있습니다. 진실은 밝혀지고 정의는 실현되어야 합니다. 인권과 인간의 존엄성에 대한 존중, 연방 민주주의라는 합의 속에서 분쟁의 근본 원인을 영구적으로 근절하고, 민족 전체가 평화와 조화 속에서 함께 살 수 있는 연방 민주주의 국가를 건설하는 것이 우리의 목표입니다."
"민족통합정부는 라카인주에서 지난 10년간 쿠데타 세력이 로힝야족에 자행한 잔혹한 폭력행위와 인권유린행위로 인해 수만 명이 터전을 잃고 유랑하는 실향민 신세가 된 사실을 잘 알고 있으며 이에 깊은 유감을 표합니다."
8월 25일에 발표된 성명에서도 아웅묘민 장관은 "로힝야족을 포함해 다른 소수민족 지역에서도 잔혹한 박해가 일어나고 있는 것 또한 사실입니다. 이러한 비인도적행위는 미얀마에 지울 수 없는 오명이 되었습니다"라며 "연방인권부 장관으로서 자행된 전쟁범죄에 대해 깊은 부끄러움을 느끼며, 피해자들에 깊은 애도와 사죄의 말씀을 전하고 싶습니다"라고 말했다.
중단된 재정착 프로그램
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
라카인주 영토의 75% 이상은 아라칸(라카인) 민족 연맹(ULA, The United League of Arakan)과 아라칸 군(Arakan Army)에 의해 실질적 통치를 받고 있다. 이들은 라카인주가 와(Wa, 샨주와 중국 국경에 거주하는 소수민족으로 자치권을 인정받음)족 연맹에 버금가는 연방 내 자치구로 거듭나야 하며, 사회 민주주의 시스템을 채택해 주(州)를 운영할 것이라고 천명한 바 있다.
쿠데타 이전부터 라카인주의 사법과 행정에 폭넓게 관여하고 있는 ULA는 라카인주에서 두 번째로 많은 인구를 차지하는 무슬림이 행정부는 물론 사법부와 경찰로 복무할 수 있도록 허용할 것이라는 방침을 밝혀왔다(라카인주에 거주하는 무슬림은 내국인으로 인정받지 못하고 있음 - 편집자 주). ULA 사무총장이자 아라칸 군의 부사령관인 뇨툰아웅 박사는 "우리는 인종, 종교를 차별하지 않고 라카인주에 사는 모든 시민에 정의를 실현하는 것을 목표로 하고 있습니다"라고 밝혔다.
라카인주 자문위원회 또한 현행 방침을 개선해야 할 필요성을 강조했었다.
"라카인주 정부와 행정부는 주(州)에 거주하는 청년이라면 민족과 종교를 구분하지 않고 공무원으로 복무할 수 있도록 환경을 개선할 필요가 있습니다. 더불어 여성의 일할 권리와 공직으로 나설 수 있는 환경을 개선하기 위해 각별한 노력이 필요하며, 사법부와 경찰은 여성과 소수민족 등을 포함한 모든 라카인주 거주자를 대표할 수 있는 인물로 구성되어야 한다고 우리 위원회는 강력하게 권고합니다."
쿠데타 이전 민주주의민족동맹(NLD) 정부는 라카인주 자문위원회의 실사와 최종보고서에 따라 라카인주에 위치한 실향민 구호캠프를 폐쇄하고 실향민들의 귀향을 추진했다. 재정착 프로그램은 사회복지, 구호, 재정착의 업무를 담당하는 정부부서가 수행했으며 짜욱더(Kyauktaw)와 몌본(Myebon) 타운십에 위치한 일부 구호 캠프가 폐쇄되고 실향민들의 귀향이 이루어졌다.
하지만 이후 불법 쿠데타가 발생했고 구호캠프의 폐쇄와 재정착 프로그램은 전면 중단되었다. 아래는 라카인주 자문위원회 최종보고서에 담겼던 내용이다.
"국내실향민을 원래 거주지나 새로운 정착지로 이전하는 일은 실향민의 자발적 결정과 철저한 안전보장 하에 이루어져야 한다. 거칠고 일방적인 방식을 지양하고 실향민들이 인간적인 품위를 잃지 않게끔 세심한 준비가 필요하다. 무엇보다 우선순위는 실향민들을 출신지역에 재정착시키는 일이다. 만약 이것이 불가능할 때에만 새로운 정착지로 실향민을 이주하는 방침을 고민해야 할 것이다."
고향을 향한 마음
10년 동안 시트웨의 실향민 보호캠프에서 지낸 흘라마웅씨는 쿠데타 세력이 실향민의 귀향과 재정착 프로그램을 중단시켰음에도 불구하고 죽기 전에 그의 고향인 짜욱퓨로 돌아갈 수 있다는 희망을 놓지 않고 있다.
"짜욱퓨로 너무나도 돌아가고 싶습니다. 고향에 돌아갈 수만 있다면 얼마나 기쁠까요. 짜욱퓨에서 살 수 있는 땅 한 뙈기만 얻는다면 더는 바랄 게 없습니다."
맑은 햇살이 내리쬐는 비 그친 8월의 어느 날은 마치 그림처럼 아름답고 평안했다. 다파잉 실향민 구호캠프에서 뛰어노는 아이들의 웃음소리가 맑은 종소리 마냥 너른 대지에 울려 퍼졌다.
글 / 까웅므랏나잉(KaungMratNaing) 기자
번역 / 최진배 미얀마투데이 대표
<미얀마어 (မြန်မာဘာသာ)>
မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ၊လူအခွင့်အရေးနှင့်အိမ်ပြန်ချိန်
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
သြဂုတ်လနောက်ဆုံးအပတ်ကတည်းက မိုးတိမ်ပါးပါးနေ့တစ်နေ့၏ မနက်ခင်းသည်စစ်တွေမြို့ပေါ်တွင် သာယာလန်းဆန်းနေသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော်စစ်တွေအနောက်ဘက်ရှိ မွတ်ဆလင်အိုင်ဒီပီမျာနေထိုင်ရာ ဒါးပိုင်ကယ်ဆယ်ရေး စခန်း ထဲ တွင် ကလေးငယ်များ ပြေးလွှားဆော့ကစားနေကြသည်။သံပုရာခွံဦးထုပ်ဆောင်းထားသည့် အရပ် ရှည်ရှည်နှင့် လိုက်လျောညီထွေစွာမု တ်ဆိတ်မွေးခပ်ရှည်ရှည်ရှိသူအသက် ၅၅ နှစ်အရွယ်အိုင်ဒီပီ တစ်ဦးကတော့ စကားကို ဟန်ပါပါ၊ယုံကြည်မှုအပြည့်နှင့်ဆို၏။
''ကျောက်ဖြူပုံစံမျိုး၊ဒီမှာ စားလို့ရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ကျောက်ဖြူမှာက ရခိုင်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကုလားပဲဖြစ်ဖြစ် ညီအစ်ကိုပုံစံမျိုး ကျွန်တော်တို့နေတယ် ။ပြဿနာမရှိပါဘူး။တစ်ခုမှပြဿနာ မရှိပါဘူး။''လို့ အပြုံးများနှင့် ပြောလာသူသည် မွတ်ဆလင်အိုင်ဒီပီကြီး ဦးလှမောင်( ခေါ် ) နူရ် ဆလောမ်ပဲ ဖြစ်သည်။
သူသည် ၂၀၁၂ ခုနှစ်က ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းဖြစ်ပွားခဲ့သော ပဋိပက္ခကြောင့် ကျောက်ဖြူမြို့၊ပိုက်သည် ရပ်ကွက်မှ စစ်တွေမြို့သို့ မိသားစုနှင့် အတူထွက် ပြေးခိုလှုံလာခဲ့သူပင်။
ယခုစခန်းထဲတွင် သူအပါအဝင် မိသားစုဝင်ခုနစ်ဦးနှင့်အတူ အရာရာဆင်းရဲပင်ပန်းခက်ခဲစွာ အကန့်အသတ်များ ဖြင့်နေထိုင်နေကြရသည် ဟု သူက ရှင်းပြသည်။ အဆိုပါ ဒါးပိုင်ကယ်ဆယ်ရေး စခန်းတွင် မွတ်ဆလင်အိမ်ထောင်စု ၁၄၄၈ စု၊လူဦးရေ ၄၀၀၀ ကျော်ခိုလှုံနေကြသည်မှာ ဆယ်နှစ်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။
''ကလေးတွေကို မုန့်တွေ၊အာဟာရတွေကျွေးဖို့ထက် ထမင်းပုံမှန်စားနိုင်အောင်ကြိုးစားနေကြရတာပါ။ အကူအညီတွေအများကြီး လိုအပ်နေပါတယ်။'' ဟုက လေး ငါးဦးရှိသည့် အိုင်ဒီပီအမျိုးသမီးတစ်ဦးက ဆိုသည်။
၂၀၁၂ ခုနှစ်ကဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပဋိပက္ခကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း လူ ပေါင်း ၁၉၂ ဦးသေဆုံးပြီး ၂၆၅ ဦးဒဏ်ရာရခဲ့ကာ နေအိမ်ပေါင်း ၈,၆၀၀ ကျော် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ ခန့်မှန်းခြေ လူပေါင်းတစ်သိန်းကျော် အိုးအိမ်စွန့်ခွါထွက်ပြေးခဲ့ကြရကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ပဋိပက္ခများစုံစမ်းစစ် ဆေးရေးကော်မရှင်၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီ လ ၂၂ ရက်နေ့ထုတ် အစီရင်ခံစာမှာဖော်ပြထားသည်။
မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ
စစ်အာဏာရှင်များ ဦးဆောင်ကျင်းပပေးခဲ့သော ၂၀၁၀ အထွေထွေရွေးကော က်ပွဲတွင် ကြံ့ခိုင်ရေး ပါတီက မွတ်လဆင် လူမျိုးများကို ရွေးချယ်ခံအမတ်အဖြစ်လက်ခံခဲ့သော်လည်း ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှု နှင့်အတူပါလာခဲ့သော ပဋိပက္ခဒဏ်ကို များစွာခံစားခဲ့ရသူတွေထဲတွင် မွတ်ဆလင် တွေ ရှေ့ဆုံးက ပါဝင်ခဲ့သည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်၊ရမ်းဗြဲမှ စတင်ခဲ့သည့်ပဋိပက္ခသည် ရခိုင်တစ်ပြည်လုံးသာမက မြန်မာနိုင်ငံမှ နေရာအချို့ ၊ မြို့ကြီးအချို့သို့ပါ ကူးစပ်ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ အဆိုပါပဋိပက္ခဒဏ်ကြောင့် အစ္စလာမ်ဘာ သာဝင် မွတ်လဆင်များသာမက ကမန်လူမျိုးများ၊ဗုဒ္ဓသာသာဝင် ရခိုင်တွေနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံမှ သိန်းနှင့်ချီသော ပြည် သူလူထုသည် အိုးအိမ်စွန့်ခွါရပြီး သေကျေပျက်စီးမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရသည်။
ထိုပဋိပက္ခကြောင့်ပင် မွတ်ဆလင်လူဦးရေ တစ်သိန်းလေးသောင်းကျော်သည် ယာယီကယ်ဆယ်ရေး စခန်းများ တွင် ခိုလှုံ နေကြရပြီး ၎င်းတို့အတွက် လိုအပ်သော စားနပ်ရိက္ခာများကို နိုင်ငံတကာလူသား ချင်းစာနာမှုအဖွဲ့များ( UN၊ INGOs ) များကသာ အဓိကကူညီထောက်ပံ့ပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။
အရှိန်ရခါစ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းမှုကို စစ်အာဏာသိမ်းမှုက ရပ်တန့်သွားစေပြီးနောက် မြန်မာပြည်သူလူထု၏ အကြမ်းမဖက်နွေဦးတော်လှန် ရေးသည် ကမ္ဘာအနှံ့သို့ ရိုက်ခတ်သွား စေခဲ့ပြန်သည်။
''ကလေးတွေ မုန့်စားရမှာမပြောပါနဲ့။ထမင်းကို ပုံမှန်စားရဖို့တောင် မလွယ်ပါဘူး။ဘာအလုပ်မှမရှိသလို ဘာအကူ အညီမှမလာတော့ ပိုဆိုးတာပေါ့။'' ဟု ဦးလှမောင်က ဆိုသည်။ ယခုလို မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရပ်တန့်သွားပြီးနောက် အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ကန့် သတ်ချက်များကြောင့် မွတ်လဆင်အိုင်ဒီပီများသည် သုံးလခန့်ကူညီထောက်ပံ့မှုမရရှိကြဘဲ စားဝတ်နေရေးအခက်အခဲ အကျပ်အတည်းများ နှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရကြောင်း အိုင်ဒီပီများက ဆိုသည်။
"ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီး၊လူငယ်နဲ့ကလေး သူငယ်တွေအတွက်သာမကဘဲ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ အတွက် တရားမျှတမှု၊ တန်းတူညီမျှမှုနဲ့ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတွေအတွက် အစွမ်းကုန်တိုက်ခိုက်ကာကွယ်ပေးမယ်" ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ အမျိုးသမီး ၊လူငယ်နဲ့ကလေး သူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးမအိသဉ္ဇာမောင်က သြဂုတ်လ ၂၅ရက်နေ့က ဆိုသည်။
''အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသင်တန်းများဖွင့်လှစ်ပေးခြင်း၊ ဝင်ငွေရရှိနိုင်သည့်လုပ်ငန်းများ IDP စခန်းအတွင်း ဖန် တီးပေးခြင်းနှင့် IDP စခန်းပြင်ပတွင် အလုပ်အကိုင်ရရှိအောင် စီစဉ်ဆောင် ရွက်ပေးခြင်းဖြင့် အမျိုးသားနှင့်အမျိုး သမီး IDPများ၏ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ထိုသို့ဆောင်ရွက်ပေးမှုကြောင့် IDPများအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ အကူအညီအပေါ် မှီခိုရမှုများလျော့န ည်းလာမည်ဖြစ်သည်။'' ဟု ရခိုင်ပြည် နယ်ဆိုင်ရာအကြံပေးကော်မရှင်၏ အ ပြီးသတ်အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
NUG ရဲ့သဘောထား
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အစိုးရသစ်မဖွဲ့ခင် စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးနောက် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) နောက်ခံပြု အမျိုးသားညီ ညွတ်ရေးအစိုးရ(NUG)သည် ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့တွင် သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်ကို ထုတ်ပြန်လာခဲ့သည်။
" ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ ရခိုင် ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာ ပြည်သူများဆိုင် ရာ မူဝါဒသဘောထား'' ဖြစ်သည်။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၏ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက" ခါးသီးတဲ့ တချို့ဖြစ်ရပ်တွေဟာ အမှတ်ရရုံနဲ့ မလုံလောက်ပါဘူး။အမှန် တရားကို ဖော်ထုတ်ဖို့နဲ့ တရားမျှတမှုကို ဖော်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။"ဟု ဆိုသည်။
''လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားတို့၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို လေးစားလိုက်နာပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ်တွင် ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ပြည်ထော င်စုအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပဋိပက္ခများ ၊ အရင်းခံပြဿနာများကို အပြီးသတ်ချုပ်ငြိမ်းစေရန် နိုင်ငံသူ၊နိုင်ငံသားများ အားလုံး ငြိမ်းချမ်းစွာ အေးအတူပူအမျှ အတူတကွယှဉ်တွဲနေထိုင်နိုင်သော သာယာဝပြောသည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စုအား တည်ဆောက်ရန်ရည်ရွယ်'' ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဆိုထားသည်။
"အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရသည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များအတွင်း အကြမ်းဖက်စစ်တပ်၏ ရိုဟင်ဂျာပြည်သူများအပေါ် နည်းမျိုးစုံဖြင့်အကြမ်းဖက်ခြင်း၊လူ့အ ခွင့်အရေးများကို ရက်ရက်စက်စက်ချိုးဖောက်မှုများကြောင့် လူဦးရေသောင်းပေါင်းများစွာ နေရပ်မှစွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရခြင်း၏ ဘေးဒုက္ခများကို ကောင်းစွာသိရှိပြီး အထူးစိတ်မကောင်း ဖြစ်ရပါ သည်။'' ဟုလည်း ဖာ်ပြထားသည်။
"ရိုဟင်ဂျာများအပါအဝင် တိုင်းရင်သားဒေသများစွာမှာ ရက်စက်စွာ အကြမ်း ဖက်နှိပ်ကွက်မှုတွေ ရှိနေတာကို ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဖော်ပြလိုပါတယ်။ ဒီလို ရက်စက်စွာ အကြမ်းဖက်နှိပ်ကွပ်မှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အမည်းစက်ဖြစ်ပါတယ်။'' ဟု အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၏ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်နေ့က ဆိုသည်။
"လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးအနေနဲ့ ဖြစ်ပွါးခဲ့သည့် ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ပတ်သက်ပြီး အလွန်တရာ အရှက်ရမိကြောင်း ပြောကြားလိုပြီး ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျလည်း တောင်းပန် စကား ပြောကြားလိုပါတယ်။" ဟု ဝန်ကြီးက တောင်းပန်စကား ဆိုထားသည်။
၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ အခန်း
(၈)၊နိုင်ငံသား၊နိုင်ငံသားများ၏ မူလအခွင့်အရေးနှင့်တာဝန်များ၊အပိုဒ် ၃၄၇တွင်" နိုင်ငံတော်သည် မည်သူ့ကိုမဆိုဥပဒေအရာတွင် တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးရရှိစေရမည်။ ထိုအပြင်ဥပဒေ၏ အကာအကွယ် ကိုလည်း တန်းတူညီမျှ ရယူပိုင်ဆို င်ခွင့်ပေးရမည်။'' ဟု အတိအလင်းဖော် ပြထားသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း NUGက၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံပျက်သွားကြောင်း အတည်ပြု ကြေညာထား ကာ စစ်ကောင်စီကမူ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို ယာယီထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ရခိုင်ရှိ မွတ်လဆင်များကို နိုင်ငံသားဖြစ်/မဖြစ် တရားဝင်ဖြေရှင်း မပြုသေးပေ။
ULA ရဲ့ရပ်တည်ချက်
ရခိုင်ကို ''ဝ'' ထက်မနိမ့်သော 'ကွန်ဖန်ဒရိတ်''ကဲ့သို့ ဖြစ်စေလိုပြီး ''Social democracy" စနစ်ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ကြောင်း အတိအလင်းပြောထားသော ရက္ခိုင့်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်/ ရက္ခိုင့် တပ်တော် (ULA/AA)သည် ရခိုင်တွင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်းထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ဆိုသည်။
ရခိုင်တွင် တရားစီရင်ရေး၊အုပ်ချုပ်ရေးများကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ်လုပ်ဆော င်နေသော ULA က ရခိုင်တွင် လူဦးရေဒုတိ ယအများဆုံး မွတ်လဆင်များကို အုပ်ချုပ်ရေး၊တရားစီရင်ရေးများအပြင် ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့်ပြုမည် ဖြစ်ကြောင်းလည်း ဆိုထားသည်။
ရက္ခိုင့်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့အထွေ ထွေအတွင်းရေးမှူးလည်းဖြစ်သော ရက္ခိုင့် တပ်တော်(အေအေ) ဒုတိယစစ်ဦးစီး ချုပ်ဗိုလ်မှူးချုပ်ဒေါက်တာညိုထွန်းအောင်က''ကျွန်တော်တို့က လူမျိုး၊ဘာသာမခွဲခြားဘဲ ရခိုင်ပြည်မှာ နေထိုင်ကြသူအားလုံးအတွက် တရားမျှတမှု ဆောင်ကြဉ်းပေးဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။" ဟု ဆိုသည်။
''ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရနှင့်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနတို့သည် ပြည် နယ်တွင်းရှိ လူမျိုးစုငယ်များ နှင့်ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အုပ်စုငယ်များ၏ အဖွဲ့ဝင်များအား အစိုးရဝန်ထမ်းအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင် ခွင့်များ ပိုမိုရရှိရန်ဆောင်ရွက်ပေးသင့်သည်။
ထိုအုပ်စုမှ အမျိုးသမီးများဝန်ထမ်းအ ဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့်ရရန် အထူးကြိုးစားဆောင်ရွက် ပေးသင့်သည်။ရဲတပ်ဖွဲ့တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်သူများသည် အမျိုးသမီးများနှင့် လူနည်းစုများအပါအဝင် ပြည်နယ်တွင်းရှိ နေ ထိုင်သူများအားလုံးကို က်ုယ်စားပြုမှုရှိအောင် ဆောင်ရွက်သွားသင့်ကြောင်းကော်မရှိမှ ထပ်မံအကြံပြုတိုက်တွန်းလိုပါသည်။'' ဟု ရခိုင်ကော်မရှင်က အကြံပြုထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်၊ရမ်ဗြဲမြို့ပေါ်ရှိ ကမန်လူမျိုးပိုင် မြေနေရာပေါ်တွင် အောက်ဆီဂျင်စက်ရုံတည်ဆောက်နေမှုအားရပ်တန့်ပေးရန် ရက္ခိုင့်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ တရားစီရင်းရေးဌာနသို့ တိုင်တန်းထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။
အိမ်ပြန်ချိန်မျှော်လင့်ချက်
▲ 구호캠프에 거주하고 있는 라카인주 IDP(Internally displaced Person, 국내실향민·난민)의 모습. ⓒ MPA
ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာအကြံပေးကော်မရှင်၏ လေ့လာတွေ့ရှိချက် အပြီးသတ်အစီရင်ခံစာအတိုင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်(NLD) အစိုးရလက်ထက်တွင် ရခိုင်မှ အိုင်ဒီပီစခန်းများပိတ်သိမ်းရေး မဟာဗျူဟာတစ်ခုကို ရေးဆွဲအ ကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။
အဲဒီပြန်လည်နေရာချထားရေးအစီစဉ်ကို လူမှုဝန်ထမ်း၊ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ကျောက်တော်နှင့် မြေ ပုံမြို့နယ်က အိုင်ဒီပီစခန်းအချို့ ပိတ်သိမ်းနေရာချပေးနိုင်ခဲ့သည်။
''ကျောက်ဖြူမှာက ရခိုင်နဲ့ကုလားနဲ့ပြ ဿနာမရှိပါဘူး။အေးအေးဆေးဆေးညီအစ်ကိုလို ပုံစံမျိုးပါ။'' ဟု ဦးလှမော င်က သူကြုံတွေခံစားဖြတ်သန်းလာခဲ့မှုခံစားချက်အမှန်ကို ပြုံးကာ ဆိုသည်။ထို့နောက် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်သဖြင့် ကျာက်ဖြူမြို့ရှိ ကျောက်တစ်လုံးအိုင်ဒီပီစခန်းပိတ်သိမ်းရေးအ တွက် ဆောင်ရွက်နေဆဲတွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့ရသည်။
''IDP များအား ၎င်းတို့ မူလနေထိုင်သည့်နေရာ(သို့မဟုတ်)အခြားနေရာသစ်သို့ ပြန်လည်ပြောင်းရွှေ့ပေးရာတွင် ၎င်းတို့၏ သဘောဆန္ဒအရသာဆောင် ရွက်ပေးရမည်။လုံခြုံမှုရှိရမည်။ ထို့ပြင်ဂုဏ်သိက္ခာနှင့်အညီပြောင်းရွှေ့နိုင်ရမည်။''
''IDP များအား ၎င်းတို့ မူလနေထိုင်ရာဒေသများတွင် ပြန်လည်နေထိုင်နိုင်ရန်ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ထိုသို့မလုပ်ဆောင်နိုင်ပါက IDP များ ပြောင်း ရွှေ့လိုသည့် နေရာသစ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။'' ဟု ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာအကြံပေးကော်မရှင်၏အပြီးသတ်အစီရင်ခံစာတွင် အကြံပြုထားသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် အိုင်ဒီပီများ နေရပ်ပြန်ရေးရပ်တန့်သွားခဲ့ရသော်လည်းစစ်တွေရှိ အိုင်ဒီပီစခန်းတွင် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာနေပြီးဖြစ်သော ဦးလှမောင်က သူ့ဇာတိမြေကျောက်ဖြူသို့သူ မသေမီပြန်ရမယ်လို့ မျှော်လင့်နေဆဲပင်။
''ကျောက်ဖြူကို အရမ်းပြန်ချင်တာပေါ့ ။ကျောက်ဖြူသို့သာပြန်ရမယ်ဆိုရင် သိပ်ဝမ်းသာတာပေါ့။ကျောက်ဖြူမှာဆိုမြေတစ်ကွက်ရရင် အဆင်ပြေပါပြီ။'' ဟု ဦးလှမောင်(ခေါ်)နူရ်ဆလောမ်က သူ့မျှော်လင့်ချက်များကို အားပါးတရဆိုသည်။နေသာနေသော သြဂုတ်လ၏ မိုးတိမ်များသည် သဘာဝပန်းချီကားတစ်ချက်ကဲ့သို့ လှပသာယာတင့်တယ်နေချိန် ဒါးပိုင်အိုင်ဒီပီစခန်းထဲတွင် ပြေးလွှားဆော့ကစားနေကြသော ကလေးငယ်များ၏ ရယ်သံများသည်လည်း ဆည်းလည်းသံများကဲ့သို့ ဝန်းကျင်တစ်ခုလုံးသာယာလွင့်မျောနေလေတော့သည်။